Ένα πανηγύρι από άλλη εποχή (Αγία Παρασκευή Αρναίας, 1930)

Εφημερίδα: Μακεδονία

Τεύχος: 6499

Ημερομηνία: 20 Αυγούστου 1930

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ

ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΔΕΜΟΧΩΡΙΑ

Η ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΠΡΟΣΕΙΛΚΥΣΕ ΧΙΛΙΑΔΑΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ
ΤΑ ΧΑΛΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΑΡΝΑΙΑ, 6 - Το περασμένο Σάββατο η Αρναία (Λιαρίγκοβη) ήγε την πανηγυρικήν της εορτήν. Την εορτήν της Αγίας Παρασκευής, η οποία δια την Αρναίαν λαμβάνει την μορφήν γενικής πανηγύρεως των Μαδεμοχωρίων εις τον ναόν της Αγίας Παρασκευής, την οποίαν οι Αρνιώτες εφρόντισαν να τοποθετήσουν εις μίαν θαυμασίαν τοποθεσίαν, μέσα εις δάσος από δρυς περιβαλλόμενον από ολοπράσινα λειβάδια. Η φήμη λοιπόν της πανηγύρεως αυτής και η ανάγκη όπως απομακρινθώμεν δι' ολίγας έστω ημέρας του Πολυγύρου, ο οποίος οπωσδήποτε καλός και αν είναι είνε δια τους ξένους, καταντά ανιαρός δι' ημάς τους Πολυγυρινούς, μας έκαμε να λάβωμεν τον προς την Αρναίαν ανήφορον. Εξάωρον ταξείδιον δια μουλαριού, δεν είναι και τόσον ευχάριστον αυτήν μάλιστα την εποχήν υπό τον καυστικόν ήλιον, αλλ' όταν πρόκειται να ταξιδεύση τις από τον Πολύγυρον δια την Αρναίαν δεν φοβείται και πολύ τον ήλιον, παρά μόνον δια μίαν ώραν, μέχρις ότου ανέλθη από του Πολυγύρου υψ. 535 μέχρι της κορυφογραμμής υψ. 850. Εκείθεν μέχρι της Αρναίας, βαίνει υπό σκιάν, δια μέσου του απεράντου δάσους του Χολομώντος, το οποίον μέχρι μεν της κορυφής του Χολομώντος αποτελείται κατά το πλείστον από πλατυκλώνους δρυς εκείθεν δε μέχρι της Αρναίας από πανυψήλους οξυές.

Από καιρού εις καιρόν, όπου διανοίγεται ελεύθερος ορίζων, ιστάμεθα και αποθαυμάζομεν τον ωραίον διαμελισμόν και την ποικίλην φύσιν της Χαλκιδικής. Φαίνεται όλη ως εν' αναγλύφω, ιδιαιτέρως μάλιστα από την θέσιν Καραούλη παρά την κορυφήν του Χολομώντος. Πριν η φθάσωμεν εκεί παρά την θέσιν "Καδής" της Λοκόβης, συναντώμεν τα κόκκινα σημάδια της οροθετήσεως της υπό κατασκευήν οδού Παλαιοκάστρου - Αρναίας.

Τα σημάδια αυτά συναντώμεν συχνά να ακολουθούν τον ήδη μουλαρόδρομον μέχρι της Αρναίας και φανταζόμεθα εκτός της χρησιμότητος και την ωραιότητα του δρόμου αυτού, αν ποτέ πραγματοποιηθή αυτό το όνειρόν μας.

Έξαφνα στον κατήφορο που ακολουθούσαμε επί δίωρον αφού διήλθομεν κατά 20 μόνον μέτρα κάτωθεν της κορυφής του Χολομώντος υψ. 1042, και την στιγμήν που ο ήλιος εχρύσωνε τα γύρω του συννεφάκια με τες τελευταίες αχτίδες του, επρόβαλε το καμπαναριό της Αρναίας και αμέσως το προς την κοιλάδα εν μέσω των κήπων νέον και μεγαλοπρεπέστατον κτίριον "Τα Εκπαιδευτήρια Αρναίας", και τα ποικιλόχρωμα σπίτια της κωμοπόλεως. Κατερχόμενοι αποτόμως φθάνουμε τα πρώτα σπίτια και εξακολουθούμε να κατερχόμεθα, διότι η Αρναία είναι εκτισμένη εις την βορείαν πλαγιάν του Χολομώντος, των κάτω απλούται ευρεία και ολοπράσινη από τα λειβάδια κοιλάς, εις το βάθος της οποίας διακρίνονται δύο άλλα χωριά, το Παλαιοχώρι και το Νεοχώρι.

Η αγορά της Αρναίας πλήθουσα κατά την ώραν εκείνην τόσον από τους νοικοκυραίους που εφρόντιζαν να προμηθευθούν τα της αυριανής πανηγύρεως, όσον και από τους ανυπομόνους πανηγυριστάς οι οποίοι εώρταζον τα προεόρτια.

Είχαν άλλως τε προσέλθη τα βιολιά και τα κλαρίνα όλων των περιχώρων, ακόμη και μια πάντα από ζουρνάδες και νταούλια, και ηλέκτριζον την νεολαίαν. Η δε νεολαία της Αρναίας φαίνεται αρκετά ζωηρά και πολυπληθής. Είχον επίσης συνέλθη λόγω της πανηγύρεως και όλοι οι ξενιτευμένοι αφ' ενός και αφ' ετέρου κατά το τελευταίον δεκαήμερον είχε διαμοιρασθή εις τους Αρνιώτας από την πώλησιν των διπλασιασθέντων και τετραπλασιασθέντων εν πολλοίς μελισσιών των, κατά την εφετεινίν μελισσοχρονιά, πλέον του ενός εκατομμυρίου δρχ. καθ' όσον η μελισσοκομία των Αρνιωτών είναι ακμαία, αφού και σύνδεσμον μελισσοτρόφων διατηρούσι, και αποτελεί μίαν των κυριωτέρων προσοδοφόρων πηγών, μετά της εξ' ίσου ανεπτυγμένης κτηνοτροφίας. Και οι μικροεπαγγελματίαι της όμως και λοιποί μη ιδιοκτήται της Αρναίας, δεν κάθηνται με εσταυρωμένας τας χείρας, αλλά εργάζωνται και ξενιτεύωνται είτε δια να πωλήσουν τα προϊόντα των, υποδήματα ή φλοκάτες κάπες, ή δια να εύρουν εργασίαν κανένα εμπόριον του ποδαριού. Και έτσι φαίνεται τουλάχιστον ότι δεν δυσκολεύονται όσον άλλοι κατά την δύσκολη αυτή χρονιά.

Στα καφενεία δεν ευρίσκει κανείς κάθισμα και η φαρμακερή μουντοβίνα, το απόσταγμα των απολειμμάτων του μέλιτος, φουτώνει τα μυαλά των και ξεχνούν τα βάσανά των.

Ο πανζουρλισμός με τον φιλότιμον συναγωνισμόν των βιολιστών στο λίγωμα του δοξαριού, τον εύθυμον ήχον του ζουρνά και τον γδούπον του νταουλιού, εξακολουθεί μέχρι των πρωϊνών ωρών.

Εν ημιεγρηγόρσει ακόμη διατελούντες ακούομεν το χαρμόσυνον άγγελμα της πανηγύρεως, την αρμονικήν μουσικήν των συντονισμένων καμπανών και καμπανελίων (sic) της εκκλησίας, υφ' ενός και μόνον πληττομένων ειδικώς παρά τω Αγίω Όρει ασκηθέντος, που μας προκαλεί την εντύπωσιν ότι ευρισκόμεθα εν αυτώ. Ανθυμούμεθα όμως ότι ευρισκόμεθα εν αρμονία, η οποία είνε η έδρα του Μητροπολίτου Ιερισσού και Αγίου Όρους¹. Το πρώτον αυτό χαρμόσυνον άγγελμα ήτο το εωθινόν εγερτήριον και αι μπάντες των μουσικών μαζύ με τις οικογενειακές συντροφιές αρχίζουν να κατέρχωνται προς την αγίαν Παρασκευήν. Διερχόμεθα παρά τα μεγαλοπρεπή εκπαιδευτήρια Αρναίας τα οποία όμως, όπως παρατηρούμεν εκ του πλησίον, είνε κενά ακόμη εις το εσωτερικόν. Μας λέγουν ότι εξοδεύθησαν μέχρι τούδε περί τα 1.500.000 δραχ. και ήδη εξακολουθούν μετ' επιμελείας να στιλβώνουσι τα αγκωνάρια δια την ωραιοτέραν σημασίαν δια την εξωτερικήν εμφάνισιν των εκπαιδευτηρίων των, και φοβούμεθα μήπως εξαντληθούν οι πόροι των ως προς τον εσωτερικόν και τον μετέπειτα στολισμόν αυτών.

Μολονότι δεν φανταζόμεθα ότι το Κράτος θα τους εγκαταλείψει εις την ευγενή και ωραίαν αυτήν προσπάθειαν, νομίζομεν ότι ζωηρότερον θα ενδιαφερθή και τούτο, αν αυτοί ούτοι οι Αρνιώται και προς το συμφέρον αυτών και ολοκλήρου της Χαλκιδικής, προέτειναν προς το Κράτος να χρησιμοποιήση τα τόσον μεγαλοπρεπή εκπαιδευτήριά των, αντί του ατελούς ημιγυμνασίου των, δια την ίδρυσιν και λειτουργίαν μιας δενδροκομικής, μελισσοκομικής και κτηνοτροφικής σχολής. Υποθέτομεν ότι πας τις αντιλαμβανόμενος την σημασίαν μιας τοιαύτης ειδικευμένης σχολής δι' ολόκληρον την Χαλκιδικήν, ιδιαιτέρως δε οι φιλοπρόοδοι και ενεργητικοί Αρνιώται οι οποίοι αν ενστερνισθούν μιας τοιαύτης ιδέας δεν αμφιβάλλομεν ότι θα την πραγματοποιήσουν, καθ' όσον άλλως τε υποθέτομεν ότι θα έχουν την πρόθυμον υποστήριξιν του Κράτους και παντός αντιλαμβανομένου την χρησιμότητα μιας τοιαύτης σχολής.

Με την συζήτηση αυτήν φθάνωμεν εις ωραιότατον τοπείον της πανηγύρεως. Γύρωθεν νεαρόν και καθαρισμένον δάσος εκ δρυών περικλείον ευρύτατον και καταπράσινον λειβάδιον εις το μέσον του οποίου η εκκλησία της Αγίας.

Οικογενειακές συντροφιές ξαπλωμένες κάτω απ' την παχείαν σκιάν, οι ψιλικατζήδες κάμουν χρυσές δουλιές και εις το καφενείον συναγωνίζονται δια καρέκλες όσοι θέλουν να μη λερώσουν τα γιορτινά των από την πρασινάδα.

Τα αυτοκίνητα πηγαινοέρχωνται μεταφέροντα πανηγυριστάς από τα πέριξ χωρία, τα οποία ιφιλοτιμήθησαν, όπως, δια προσωπικής εργασίας, κατασκευάσουν δρόμους ίνα επικοινωνούν δι' αυτοκινήτου τουλάχιστον όταν δεν βρέχει. Το ίδιο άλλως τε έκαμεν και η Αρναία και με την προσωπικήν εργασίαν των κατοίκων της τη επικουρία και των κατοίκων του Στανού, συνεδέθη δια οπωσδήποτε βατού δι' αυτοκινήτου δρόμου με την Κοκκαλού και εκείθεν με την Θεσσαλονίκην. Αναμφιβόλως όμως ο δρόμος αυτός είναι μακρός και κοπιώδης, διαρκείας πέντε ωρών, αλλ' οπωσδήποτε εξυπηρετείται επί του παρόντος τόσον την Αρναίαν όσον και τα χωρία Στανόν, Παλαιοχώριον, Νεοχώριον, Στάγειρα, Στρατονίκην και Μεγάλην Παναγίαν.

Βεβαίως ο πόθος όλων αυτών των χωριών και των άλλων απροσίτων Μαδεμοχωρίων είναι ο υπό κατασκευήν δρόμος Παλαιοκάστρου - Αρναίας - Ιερισσού, ο οποίος και συντομώτερος θα είναι κατά πολύ ωραιότερος. Τόση όμως είναι η δυσπιστία προς το Κράτος, ώστε μας λέγουν "να δούμε και δεν θα πιστεύσουμε". Ας φροντίση λοιπόν το Κράτος να διαλύση το ταχύτερον αυτήν την δυσπιστίαν των καλών αυτών πολιτών του.

Παρ' όλην όμως την εφετεινήν κίνησιν οι παλαιότεροι δεν μένουν ευχαριστημένοι και μας διηγούνται την μεγαλοπρέπειαν και τον συναγερμόν της πανηγύρεως της Αγίας Παρασκευής κατά τα παλαιότερα χρόνια οπότε δεν εγνώριζον μεν το αυτοκίνητον, αλλ' ο ενθουσιασμός, η πίστις και η τσέπη των Αρνιωτών όσον και των περιοίκων, ευρίσκοντο εν ακμή. Τότε πλην των άλλων και αγωνίσματα διάφορα ελάμβανον χώραν, η πάλη, το άλμα και αι ιπποδρομίαι εις τους εκτεταμένους λειμώνας. Τώρα όμως τόσον η οικονομική δυσπραγία όσον και η μόδα παρήλλαξαν τα συμβαίνοντα, και τα αγωνίσματα επίσης αντικατεστάθησαν υπό του αγωνίσματος της μόδας, του ποδοσφαίρου εις το οποίον οι Αρνιώτες επεδόθησαν με ζήλον και έχουν να επιδείξουν μίαν καλήν ομάδα.

Επί τη ευκαιρία λοιπόν της πανηγύρεως προσεκάλεσαν εις τον αγώνα την ομάδα του Κιούπ-Κιοΐ², δυστυχώς όμως το αποτέλεσμα ήτο λυπηρόν δια τους Αρνιώτας, ευχάριστον όμως δια τους ποδοσφαιριστάς της Μεγάλης Παναγιάς, οι οποίοι επίσης παρηκολούθουν τον αγώνα μετά ζηλοτυπίας, διότι ως μας είπον οι Αρνιώτες έχουν νικήση προηγουμένως τους Μεγαλοπαναγιώτας.

Η μανία αυτή του ποδοσφαίρου έχει ήδη επεκταθή και εις τα μεγαλείτερα χωρία της Χαλκιδικής και έχει προσκληθή ήδη από τους Αρνιώτας εις προσεχή αγώνα και η ομάς του Πολυγύρου, καθ' όσον φιλοδοξούν να κερδίσουν τουλάχιστον το πρωτάθλημα της Χαλκιδικής.

Μόλα ταύτα δι' ημάς τόσον η κίνησις της πανηγύρεως όσον και η εν γένει κίνησις της Αρναίας υπήρξεν άκρως εντυπωσιακή. Η Αρναία άλλως τε αποτελεί ουσιαστικώς το κέντρον της γεννήσεως του Μαδεμοχωρίου και τώρα μάλιστα μετά την εγκατάστασιν εν αυτώ Οικονομ. Εφορείας και Ταμείου παρουσιάζει ικανοποιητικήν κίνησιν και εξυπηρετεί αρκούντως τα περί αυτήν χωρία. Εξακολουθούν μόνον να διαμαρτύρωνται κατά του Πρωτοδικείου Πολυγύρου το οποίον όμως προσπαθούν όσον το δυνατόν να αποφεύγουν, ενώ η Νομαρχία τοις είνε αδιάφορος, διότι με αυτήν ελάχισται υποθέσεις τους συνδέουν και δη μόνον τους Προέδρους των Κοινοτήτων των.

Πάντως η έλλειψις συγκοινωνιών και οικονομικών δεσμών προς τον Πολύγυρον τους προκαλεί μεγάλην δυσφορίαν όταν αναγκάζωνται να επισκεφθούν αυτόν.

Ομολογούσιν όμως την υπεροχήν του Πολυγύρου, ιδία ως προς την εμφάνισιν αυτού, παραπονούμενοι κατά του Προέδρου των δια την δήθεν αδράνειάν του, χωρίς να υπολογίζωνται και την πενίαν της κοινότητός των. Πάντως όμως μία καλυτέρα διοίκησις και συστηματικωτέρα παρόρμησις των Αρνιωτών αλλά και ποια τις φορολογική επιβάρυνσις αυτών, θα είνε δυνατόν να μεταμορφώσωσι ταχέως την Αρναίαν, διότι οι Αρνιώται είνε υπερήφανοι και πρόθυμοι δια το κοινόν συμφέρον των.

Αρ. Καραγιάννης

Σχόλια

Η γραφή του εν λόγω δημοσιεύματος έχει έντονη πολιτική χροιά, δεδομένου ότι αυτή την εποχή είχε φουντώσει η "κόντρα" μεταξύ Πολυγύρου και Αρναίας, όσον αφορά την διεκδίκηση της έδρας της πρωτεύουσας του Νομού, όπως επίσης και η πίεση προς την κεντρική εξουσία για την στήριξη της Χαλκιδικής, που τα τελευταία χρόνια είχε παραμεληθεί. Το δημοσίευμα όμως αυτό αποτελεί αναμφισβήτητα μια γραφικότατη περιγραφή ενός μεγάλου πανηγυριού της Χαλκιδικής την περίοδο του Μεσοπολέμου και μιας απ' τις ωραιότερες κωμωπόλεις της περιοχής, της Αρναίας.

1. Εδώ αναφέρεται ως Ι. Μ. Ιερισσού και Αγίου Όρους, αλλά όχι και Αρδαμερίου. Το 1930, έτος του συγκεκριμένου δημοσιεύματος, η Επισκοπή Αρδαμερίου είχε ακόμη έδρα την Γαλάτιστα. Το 1936 η Επισκοπή καταργείται και η έδρα της μεταφέρεται στην Αρναία, μετονομαζόμενη σε Ι.Μ. Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου.

2. Το Κιούπ-Κιοΐ είναι το παλαιότερο όνομα της κωμώπολης Πρώτης Σερρών. Παρόλο που το όνομα της κωμόπολης είχε αλλάξει από το 1926, στην ντοπιολαλιά διατηρούνταν ακόμη έντονα το παλιό "Κιούπ-Κιοΐ".