Πνευματική κατάσταση επισκοπής Αρδαμερίου (1876 και 1884)

Εφημερίδα: Φάρος της Μακεδονίας

Τεύχος: 861

Ημερομηνία: 25 Ιουλίου 1884

Πνευματική κατάστασις της Επισκοπής Αρδαμερίου από της μεταβάσεως του νυν επισκόπου κ. Κωνσταντίου και εντεύθεν.

Εις τον περιελθόντα προ οκταετίας την μικράν επισκοπήν Αρδαμερίου την γειτνιάζουσαν τη ημετέρα πόλει ήθελε φανή σήμερον παράδοξος και σχεδόν απίστευτος η πνευματική αυτής επίδοσις και προαγωγή η εντοσούτω μικρώ χρονικώ διαστήματι επιτευχθείσα. Τοσούτον δύναται να συντελέση εις ταύτην αρχιερεύς άξιος της κλήσεως, εν η εκλήθη, αρχιερεύς συναισθανόμενος κατά βάθος τον προορισμόν αυτού και ένθεον προς τα γράμματα ζήλον τρέφων. Αρχήν έχοντες πάντοτε να στηρίζωμεν τους λόγους επί των πραγμάτων, ίνα μη φαινώμεθα ματαιολογούντες, αφίνομεν αυτά τα πράγματα να λαλήσωσιν αφ' εαυτών.

Η Γαλάτιστα έδρα ούσα της επισκοπής ταύτης και πλείονας των πεντακοσίων οικιών αριθμούσα διετήρει κατά το έτος 1876 ένα διδάσκαλον μεθ' ενός βοηθού, ήδη δε διατηρεί τρεις διδάσκοντας περί τους 230 μαθητάς, οίτινες μεταβαίνοντες εις το ενταύθα γυμνάσιον κατατάσσονται ακωλύτως εις την Β'αν τάξιν του γυμνασίου κατά την νέαν διαίρεσιν.

Το χωρίον Ραβνά εξ ογδοήκοντα οικογενειών συνιστάμενον διετήρει τότε γραμματοδιδάσκαλον τινά διδάσκοντα ευαρίθμους παίδας εν τινί δωματίω, ήδη δε διατηρεί τακτικόν δημοτικόν σχολείον, εις ο φοιτώση περί τους 60 μαθητάς ευρυνθέντος του δωματίου εκείνου και μετατραπέντος εις δημοτικήν σχολήν.

Η κωμόπολις Λειβάδιον εκ 300 οικογενειών συγκειμένη διετήρει ένα και μόνον διδάσκαλον τότε, ήδη δε διατηρεί δύο μεταρρυθμίσασα κατά το εν Θεσσαλονίκη αστικόν το δημοτικόν της σχολείον, εις ο φοιτώσι περί τους 140 μαθητάς.

Το χωρίον Περιστερά εξ 100 οικογενειών συνιστάμενον μετεχειρίζετο τον τότε εφημέριον και ως διδάσκαλον, ήδη έχει τακτικόν δημοδιδάσκαλον διδάσκοντα περί τους 50 παίδας.

Το χωρίον Αρδαμέριον είχε γραμματοδιδάσκαλον τινά, όστις εχρησίμευε και ως σκυτοτόμος εν τω χωρίω, διδάσκοντα τους παίδας εν τινί σκοτεινώ δωματίω, προ δύο όμως ετών ωκοδόμησε και κτίριον κατάλληλον και διδάσκαλον τακτικόν διατηρεί διδάσκοντα περί τους 50 παίδας.

Η κωμόπολις Ζαγγλιβέριον κεντρικωτάτη ούσα προς τα βόρεια της Χαλκιδικής, εν η και αγορά συγκροτείται καθ' εκάστην εβδομάδα αποτελείται εκ 300 και επέκεινα οικογενειών χριστιανικών και τινών οθωμανικών, είχε δε μόλις εν γραμματοδιδασκαλείον και γραμματοδιδάσκαλον τινά εκ Ζαγορίου, όστις εδίδασκεν άλλοτε μεν εν τω νάρθηκι της εκκλησίας, άλλοτε δε εν τινί σχολείω μεν λεγομένω, δυναμένω όμως να παραβληθή προς ιπποστάσιον, ήδη δε ανήγειρε κτίριον διόροφον μεγαλοπρεπέστατον, εκάστης οροφής εχούσης τέσσαρα δωμάτια και εν διευθυντήριον, διατηρεί δε δύο διδασκάλους διδάσκοντας περί τους 140 μαθητάς.

Το χωρίον Αδάμ εξ 160 οικογενειών είχε μόλις γραμματοδιδασκαλείον, ότε μεν εν ενεργεία, ότε δε ουχί, ήδη δε έχει τακτικόν δημοτικόν σχολείον, εις ο φοιτώσι περί τους 60 παίδας.

Το χωρίον Δουπιά έχει ήδη τακτικόν δημοτικόν σχολείον εις ο φοιτώσι πλείονες των 60 μαθητών, οι δε εκ του σχολείου τούτου εξερχόμενοι μαθηταί κατατάσσονται εις το σχολείον Γαλατίστης ακωλύτως, εν ω πρότερον διετήρει μόλις γραμματοδιδάσκαλον τινά.

Το χωρίον Σανά εκ 40 οικογενειών χριστιανικών αποτελούμενον διατηρεί ήδη γραμματοδιδασκαλείον.

Το χωρίον Κρύμη ωσαύτως εκ 40 οικογενειών συνιστάμενον διατηρεί γραμματοδιδασκαλείον με είκοσι μαθητάς.

Το χωρίον Λουζίκιον εκ 50 οικογενειών διατηρεί επίσης γραμματοδιδασκαλείον, εις ο φοιτώση περί τους 25 παίδας.

Το χωρίον Στανός εξ 120 οικογενειών αποτελούμενον εν ω ούτε ίχνος καν σχολείου ή διδασκάλου υπήρχον, ήδη και οικοδόμημα κατάλληλον εκ βάθρων ανήγειρε και τακτικόν δημοτικόν σχολείον διατηρεί, εις ο φοιτώσι περί τους 65 παίδας.

Το χωρίον Παλαιόχωρα έχον οικοδομήν τινά φέρουσαν μεν την ονομασίαν σχολείου, χρησιμεύουσαν όμως ως αποθήκην γεννημάτων της δεκάτης, ήδη διατηρεί τακτικήν δημοτικήν σχολήν, εις ην φοιτώσι περί τους 40 παίδες.

Το χωρίον Σιαποτνίκια εξ 80 οικογενειών συνιστάμενον ούτε εγνώριζε καν την λέξιν σχολείον, ήδη όμως και οικοδομήν κατάλληλον εκ βάθρων ανήγειρε διόροφον και δημοδιδάσκαλον τακτικόν διατηρεί διδάσκοντα περί τους 50 παίδας.

Το χωρίον Δουπλίκια εκ 50 οικογενειών εις την αυτήν πνευματικήν ον κατάστασιν τω προηγουμένω προ τριών ήδη ετών και κτίριον ανήγειρε και δημοδιδάσκαλον κατάλληλον προσέλαβε διδάσκοντα 40 παίδας.

Το χωρίον Καϊτζίκι εκ 40 ωσαύτως οικογενειών ηγνόει και τούτο παντελώς τας λέξεις σχολείον και διδάσκαλος, από τινών όμως ετών προσέλαβε τακτικόν δημοδιδάσκαλον και κτίριον λαμπρότατον ωκοδόμησεν, όπερ οι μεταβαίνοντες εις Πολύγηρον βλέπουσιν ιδίοις οφθαλμοίς.

Το χωρίον Ροσετνίκια εξ 100 και πλέον οικογενειών αποτελούμενον διετήρει γραμματοδιδάσκαλον τινά, όστις και τον σκυτοτόμον επηγγέλετο, διδάσκοντα εν τω δωματίω της εκκλησίας, όπερ βραδύτερον μεθ' ενός άλλου μετεβλήθη εις σχολείον τακτικόν, εν ω διδάσκει ήδη εις τακτικός δημοδιδάσκαλος 70 παίδας.

Αι μισθοδοσίαι όλων των διδασκάλων χορηγούνται εκ του ταμείου των ιερών εκκλησιών και τινών εισοδημάτων, άπερ τινά σχολεία κέκτηνται. Άπασαι δε αι οικοδομαί των σχολείων οφείλονται εις την φιλομουσίαν και ακάματον δραστηριότητα του νυν επισκόπου κ. Κωνσταντίου, όστις εν ταις πλείσταις οικοδομαίς αυτοπροσώπως επιστατών και λίθους και ξύλα επί των ώμων μετεκόμιζε πρώτος αυτός δίδων χριστομιμήτως το παράδειγμα τοις εαυτού χριστιανοίς. Παν επί τούτου σχόλιον κρίνομεν περιττόν, αφ ου τα πράγματα μαρτυρούσιν αφ' εαυτών. Ευχόμεθα δε μόνον, όπως και άλλαι επαρχίαι τύχωσι τοιούτων ποιμένων.