Φωτογραφίες από άλλες εποχές (1916)

Αν έχεις τύχη, διάβαινε! Αλήθεια, πόσα πράγματα στην ζωή μας δεν οφείλονται στην τύχη, όσο κι αν δεν θέλουμε να το πιστέψουμε; Πρόσφατα άκουσα και ένα ανέκδοτο σχετικό με την τύχη. Βρίσκονται δύο φίλοι που έχουν να ειδωθούν χρόνια. Μιλάνε για κάμποση ώρα και στο τέλος, όταν έρχεται η ώρα να φύγουν, ο ένας εύχεται στον άλλο: “Άντε και καλή τύχη”. Όχι, του λέει ο άλλος, “Πάνω απ’ όλα η υγεία”. Σκεπτόμενος λίγο ο πρώτος του ανταπαντάει: “Η υγεία; Τι να την κάνεις την υγεία αν δεν έχεις τύχη; Κι οι επιβάτες στον Τιτανικό υγιέστατοι ήταν, τύχη δεν είχαν!!!”.

Έτσι λοιπόν, πολλά πράγματα συμβαίνουν από τύχη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα πρέπει να αφήνονται στην τύχη τους. Θα πει κανείς, προς τι αυτό το φαινομενικά άστοχο προοίμιο; Διόλου άσχετο θα έλεγα. Πολλές φορές όταν κάνεις την έρευνά σου για κάποιο θέμα - στην προκειμένη περίπτωση για την ιστορία του τόπου σου – ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να ανακαλύψεις, π.χ. στις σελίδες ενός αρχείου, ενός βιβλίου, σε μια βιβλιοθήκη, στα λόγια ενός αφηγητή. Και φυσικά δεν γνωρίζεις και εκ των προτέρων πως θα οδηγηθείς σε αυτά. Σίγουρα χρειάζεται μεθοδικότητα, σωστή κρίση και αξιολόγηση, αλλά και μπόλικη τύχη.

Πρόσφατα είχαμε παρουσιάσει από το ιστολόγιό μας δύο όμοιες καρτ-ποστάλ, οι οποίες απεικόνιζαν – σύμφωνα με τον εκδότη τους – μία γειτονιά από την Γαλάτιστα η μία, και η άλλη από τα Βασιλικά, κι όμως ήταν ίδιες.

 Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή. Πώς βρέθηκε αυτή η καρτ-ποστάλ; Από τύχη! Πριν από 2 χρόνια κατέβηκα για κάποια σεμινάρια στην Αθήνα. Δεν θα μπορούσα να μην περάσω και από το Μοναστηράκι, μια και είμαι παθιασμένος με τα παλαιοπωλεία. Στα στενά σοκάκια, κι ένα μικρό μαγαζάκι με παλιά βιβλία. Μέσα στις σκονισμένες κούτες, πολλά κι ενδιαφέροντα: παλιά ημερολόγια, εφημερίδες, γράμματα. Αναζήτησα κάτι σχετικό με την Χαλκιδική, αλλά μάταια. Βρήκα όμως ένα παλιό βιβλίο, “Ψαλμοί του Δαυίδ”, (Βενετία 1872), ένα κλασικό ελληνικό αναγνωστικό της οθωμανικής περιόδου. Μετά τα απαραίτητα παζάρια, το πήρα. Φθηνό, αν ήταν ακριβό δεν θα το ‘παιρνα.

Μόλις επέστρεψα στη Χαλκιδική, είπα να του ρίξω μια ματιά. Εκεί που ξεφύλλιζα τις σελίδες του, είδα ότι κάτι ξεκόλλησε από μέσα και έπεσε στο πάτωμα. Ήταν δύο παλιά γραμματόσημα! Πώς δεν τα είχε πάρει χαμπάρι ο παλαιοπώλης; Τύχη βουνό! Άραγε από πότε να ήταν; Μετά από μία μικρή έρευνα στο διαδίκτυο, έπεσα πάνω σε έναν διαδικτυακό οίκο δημοπρασιών, και βρήκα ότι τα γραμματόσημα ήταν γερμανικά, του 1870, ευτελούς αξίας. Στην διαδικτυακή αυτή δημοπρασία, υπήρχαν και μερικά παλαιοί φάκελοι, με τα γραμματόσημά τους. Όπως τους παρατηρούσα, είδα και ένα που μου φαινόταν γνωστό: “αποστολέας: Δήμος Γραμμένος, Ρεσιτνίκια Χαλκιδικής 1915”. Αποθήκευσα το αρχείο για μελλοντική μελέτη.

Πρόσφατα είπα να ξεκαθαρίσω τα αρχεία του υπολογιστή μου. Έτσι, βρήκα ξανά αυτό τον φάκελο. Έκανα την σκέψη: “Λες να υπάρχουν κι άλλα γράμματα; Θα μπω να ψάξω”. Επισκέφτηκα ξανά την σελίδα, αλλά γράμματα δεν είδα. Υπήρχε όμως μία κατηγορία: παλιές καρτ-ποστάλ. Πάντα μου άρεσαν οι παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Και σίγουρα η φυσικότητα των πραγμάτων και των ατόμων που παρουσιάζονται σ’ αυτές, σε μια εποχή διόλου ψηφιακή. Μεταξύ αυτών των καρτ-ποστάλ και μία που έλεγε: “Ένας δρόμος στην Καλατίστα”. Δεν άργησα να καταλάβω ότι πρόκειται για την Γαλάτιστα. Πολύ όμορφη εικόνα. Άραγε να υπάρχουν κι άλλες από Χαλκιδική; Μετά από μία περιήγηση σε μεγάλο διεθνή οίκο δημοπρασιών του διαδικτύου, βρήκα την ίδια κάρτ-ποστάλ, αλλά αυτή την φορά έγραφε: “En Chalcidique. Une rue a Vassilika”.  Βασιλικά ή Γαλάτιστα; Το τοπίο παρέπεμπε πιο πολύ στην Γαλάτιστα, αλλά γιατί αυτή η σύγχυση στην τοποθεσία;

Το πράγμα ήθελε περισσότερο ψάξιμο. Άραγε εάν έψαχνα για παλιές εικόνες από την Χαλκιδική στο διαδίκτυο; Εάν έγραφα “En Chalcidique”, δηλαδή, “στη Χαλκιδική” γαλλιστί, θα μου έβγαζε τίποτε; Μετά από λίγο η τύχη μου χαμογέλασε: παλιές φωτογραφίες από τη Γαλάτιστα, τα Βασιλικά, το Λιβάδι, τα Λουτρά της Θέρμης, την Κασσάνδρα, τη Θεσσαλονίκη και άλλα πολλά μέρη, τις οποίες έβγαλε ο γαλλικός συμμαχικός στρατός που βρίσκονταν στην περιοχή της Μακεδονίας κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου το 1916 και ανήκουν στο αρχείο του Υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας στο τμήμα Médiathèque de l'Architecture et du Patrimoine. Πέρα από τις εικόνες που αφορούν στρατιωτικά θέματα, και εικόνες καθημερινές, ανθρώπινες, δυνατές. Εικόνες μιας εποχής, που χάθηκε μια για πάντα. Ας τις μοιραστούμε…

Γαλάτιστα (08/03 με 07/04/1916)

Καταυλισμός στρατευμάτων του 17ου Αποικιακού τμήματος [Στο βάθος η Γαλάτιστα]



Το αστυνομικό τμήμα

Η εκκλησία [Ι.Ν. Αγίου Νικολάου]

Το χωριό

Η Juliette Clarens με κατοίκους του χωριού



Η Juliette Clarens με παιδιά του χωριού

Οδός υπό κατασκευή, υπό τη γαλλική "ιδιοφυΐα", μεταξύ Βασιλικών και Γαλάτιστας

Οδόστρωση οδού Γαλάτιστας-Βασιλικών

Το χωριό. Παιδιά. [Η φωτό λαθεμένα αναφέρεται ότι είναι τραβηγμένη στα Βασιλικά]

Το χωριό. Ένας δρόμος. [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Το χωριό. Ένας δρόμος. [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Το χωριό. Ένας δρόμος. [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Ρέμα μέσα στο χωριό [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Στρατιώτες διασχίζουν το χωριό [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Στους πρόποδες του βουνού. Το τελευταίο πόστο των χωροφυλάκων

Ομάδα χωρικών [Γαλάτιστα και όχι Βασιλικά]

Γυναίκες των Βασιλικών [Μάλλον της Γαλάτιστας. Στις 02/04 ο φωτογράφος βρισκόταν στην Γαλάτιστα]

Κονβόι του σώματος εφοδιασμού του 3ου Τάγματος του 1ου Αποικιακού Συντάγματος Πεζικού [Μάλλον κατά την αποχώρησή τους στις 07/04/1916]

Κονβόι του σώματος εφοδιασμού του 3ου Τάγματος του 54ου Αποικιακού Συντάγματος Πεζικού [Μάλλον κατά την αποχώρησή τους στις 07/04/1916]

Λιβάδι (08/04/1916)

Το χωριό

Σε πρώτο πλάνο: παραπήγματα του 56ου Αποικιακού Τάγματος

Το χωριό

Το χωριό. Ανθισμένα δέντρα

Ένας δρόμος στο χωριό

Το χωριό

Το μηχανικό χτίζει την γέφυρα στο Λιβάδι

Στο κοιμητήριο του χωριού

Στο κοιμητήριο, γυναίκες ξεθάβουν τα οστά για να τα τοποθετήσουν στην κορυφή των μνημάτων

Βασιλικά (09/04/1916)

Το χωριό. Παιχνίδια και χοροί στην πλατεία

Λουτρά Θέρμης

Μπροστά από τα Λουτρά

Ι.Μ. Αγίας Αναστασίας

Κασσάνδρα (Ιούλιος 1916)

Το χωριό [Καλάνδρα]

Στο άκρο της Κασσάνδρας