Περιγραφή πανηγύρεως Αγ. Γεωργίου εν έτει 1906 στα Ρεσετνίκια (Επιστολή παπα-Αστερίου Γραμμένου)

Πριν από λίγες εβδομάδες, δημοσιεύσαμε μία επιστολή του παπα-Αστερίου Γραμμένου προς τον κ. Δημήτριο Κοντορέπα, με την οποία ενημέρωνε τον φίλο του για την πορεία των εργασιών προς ανέγερση της "αποτεφρωθείσης Σχολής" Ρεσιτνικίων. Τον παρακαλούσε επίσης να βοηθήσει στην διεξαγωγή εράνου για τον ίδιο σκοπό στην Θεσσαλονίκη.

Επανερχόμαστε λοιπόν με μία ακόμη επιστολή του παπα-Αστερίου προς τον κ. Κοντορέπα. Η επιστολή στάλθηκε στις 25 Απριλίου 1906. Σε αυτήν περιγράφει πολύ γλαφυρά την πανήγυρη του Αγ. Γεωργίου στα Ρεσιτνίκια (Άγ. Πρόδρομο). Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε κάτι περισσότερο, καθώς ο ίδιος φροντίζει να αναφέρει λεπτομερώς όλα τα τεκταινόμενα.

Ευχαριστώ πολύ τον κ. Χρήστο Καββαδά, τόσο για την διάθεση του εγγράφου, όσο και για τα πολύ εύστοχα σχόλια που παραθέτει στη συνέχεια.

Καλή ανάγνωση!

---------------------------------------------------------------------------------

Εν Ρεσιτνικίοις τη 25η Απριλίου 1906

                 Φίλτατε κύριε Δημήτριε και λίαν μοι αγαπητέ     Εις Θεσσαλονίκην.

            Δια ταύτης μοι πληροφορώ υμίν ότι υγιαίνω χάριτι θεία, επίσης ευχόμενος και υμάς. Την παρελθούσαν Κυριακήν 23ην ενεστώτος μηνός, ετελέσθη λειτουργία πανηγυρική επί τη μνήμη του ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, εις το παραπλεύρως προς ανατολάς της χώρας μας πέντε 5 λεπτών απόστασιν ευρισκόμενον παρεκκλήσιον εις δημόσιον δρόμον.

Ετελέσθη η Πανήγυρις πομποδεστάτη, εις την θείαν λειτουργίαν εμνημόνευσα εν προσκομιδή τα ονόματα των φίλων μας, άτινα μοι αποστείλατε, τα οποία και αύριον μεταβαίνων εις το παρεκκλήσιον του Τιμίου ενδόξου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου θα μνημονεύσω, χάριν των αγαπητών μου φίλων.

Νυν δε άρχομαι να εκθέσω την παράστασιν της Πανηγύρεως: μετά την θείαν λειτουργίαν εκαθίσαμεν εις το γαλακτοπωλείον, επίομεν το γάλα, μετά ταύτα μας προσεφέρθη το τσίπουρον παρά των επιτρόπων της Πανηγύρεως προεδρεύοντος του εξαδέλφου μου Δήμου. Εις τα τρυφερά χόρτα υπήρχον συμφωνίαι χορών τετραχόρδων και λοιπών οργάνων διπλασίως και τριπλασίως πυροβολισμοί αναρίθμητοι.

Ερχόμεθα το γεύμα εις την τράπεζαν, τα τρυφερά αρνάκια τρώγοντες και λοιπά, μετά διαφόρων συγγενών και φίλων χαίροντες ευφραινόμενοι, έχων εις ανάμνησίν μου τους καλούς μου φίλους και λέγων εις τους συνδαιτημόνας, πού είναι ο κύριος Κοντορέπας μετά των φίλων σήμερον, πού ευρίσκεται, άραγε ευρίσκεται εις τοιαύτην λαμπράν εξοχήν εις τα πράσινα χόρτα και ωραία άνθη, όπως ημείς σήμερον; Ευαρεστούμην να σας προσφέρω έν τραπέζιον εις τοιαύτην εξοχήν μεθ’ όλων των φίλων μας. Έχω ολίγα αρνία εις την ποίμνην, όλα θα τα εθυσίαζον χάριν των φίλων μου, αλλ’ αναθεματίζω αυτήν την ανώμαλον περίστασιν δεν δύναται κανείς να βαδίση ελευθέρως.

Διατελώ μεθ’ υπολήψεως και αγάπης πολλής ο υμέτερος παπαΑστέριος Γ. Γραμμένου διάπυρος ευχέτης.

Προσφέρατε δε τους εγκαρδίους μου χαιρετισμούς τοις υμετέροις φίλοις και πάσι τοις οικείοις, τω δε κυρίω Γεωργίω Διβόλη ιδιαιτέρως επί τη επετείω εορτή αυτού ευχομενος εορτάζειν εις έτη πλείστα. Ο ίδιος

---------------------------------------------------------------------------------

Σημείωση: Την 23ην Απριλίου 2014 φρόντισα να αντιγράψω την δεύτερη επιστολή του παπαΑστερίου προς τον φίλον του, τον Δημητράκη Κοντορέπα, γραμμένη την ίδια ημερομηνία 108 χρόνια ενωρίτερα. Ο ιερεύς αναθεματίζει, στο τέλος της επιστολής, «την ανώμαλον περίστασιν [κατά την οποίαν] δεν δύναται κανείς να βαδίσει ελευθέρως», αλλά, προηγουμένως, έχει περιγράψει την ευφρόσυνο πανήγυρη την οποία εόρτασε η κοινότητα, ανήμερα του αγίου Γεωργίου. Πρώτα ετελέσθη η θεία λειτουργία εις το παρεκκλήσιο του αγίου Γεωργίου. Μετά οι συμμετέχοντες πίνουν γάλα και εν συνεχεία εισέρχονται κανονικώς στην εορτή: αρχίζουν να καταναλώνουν τσίπουρο, ενώ τα όργανα παίζουν και οι πανηγυριώτες στήνουν χορό. «Αναρίθμητοι πυροβολισμοί» κροτούν την χαρά των συνδαιτυμόνων και σημαίνουν με εκκωφαντικό τρόπο την πίστη και το γένος των Ρεσετνικιωτών. Σειρά έχει το γεύμα με τα τρυφερά αρνάκια «και λοιπά» εδέσματα και η ομήγυρις των συγγενών και φίλων πανηγυρίζει με λαμπρό τρόπο: «χαίροντες ευφραινόμενοι» συνοψίζει ο παπαΑστέριος κατά τον τρόπον της εκκλησίας, χωρίς να παραλείψει την αναφορά στους φίλους του της Θεσσαλονίκης, στον παραλήπτη της επιστολής, στον συμπεριλαμβανόμενο σε αυτήν και εορτάζοντα Γεώργιο Διβόλη και οπωσδήποτε στους Νικόλαο και Αθανάσιο Μάνο. Αναρωτιέται πού άραγε είναι και πώς περνούν μία τέτοια ημέρα οι Θεσσαλονικείς φίλοι του και επιλέγει, ότι με χαρά θα τους δεχόντανε σε ένα παρόμοιο γεύμα, στο οποίο θα θυσίαζε τα «ολίγα αρνία» - όλα όσα έχει στην ποίμνη του.

Είναι βέβαιο ότι μία τέτοια εορτή, κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνος, είχε ιδιαίτερη αξία και η σημασία της για την κοινότητα έπαιρνε τις διαστάσεις ενός γεγονότος θρησκευτικού και ταυτόχρονα εθνικού.

Ο άγιος Γεώργιος, στρατιωτικός άγιος, είναι ελευθερωτής και υπερασπιστής και η εορτή του, την άνοιξη, είναι από της λαμπρότερες της ορθοδοξίας. Αυτήν εόρτασαν στα Ρεσετνίκια και ο παπαΑστέριος φρόντισε με την επιστολή του 1906 να την διασώσει, πρωτίστως, για τους απογόνους εκείνων των εορταστών.

Τέλος, μία παρατήρηση για την λέξη «πομποδεστάτη» την οποία χρησιμοποίησε ο ιερεύς στην φράση «ετελέσθη η πανήγυρις πομποδεστάτη», προκειμένου να ορίσει την πανήγυρη. Είναι προφανές ότι δεν είναι ο υπερθετικός βαθμός της λέξεως «πομπώδης», αλλά δίνει το μέγεθος της πομπής των ανθρώπων, η οποία σχηματίστηκε από το πλήθος όλων όσων συμμετείχαν – επομένως ο παπαΑστέριος την χρησιμοποεί με την έννοια της πολύ μεγάλης πομπής των πανηγυριωτών.