GPS... από άλλες εποχές (1829)

Από Θεσσαλονίκην εις Άγιον Όρος.

Από Θεσσαλονίκην έως τα Βασιλικά   4 [ώρες]

[Από Βασιλικά έως την] Γαλάτισταν   3

Ρεσιτνίκια                                           2

Ρεβενίκια                                            7

Γουμάτι                                              2

Ιερισσόν (α)                                        4

Χιλιαντάρι                                           7

Καραίς (β)                                          6

[Σύνολο]                                          35

(α) Ιερισσός είναι η τελευταία Κώμη, έπειτα εμβαίνουν εις τα σύνορα του Αγίου Όρους· αυτό είναι το Όρος του Άθωνος· όπου εχάθη ο Στόλος του Μαρδονίου· το δε Χιλιαντάρι είναι Μοναστήριον του Αγίου Όρους, εις το οποίον κατοικούν Βούλγαροι Μοναχοί.

(β) Αι Καραίς ευρίσκονται εις την μέσην του Αγίου Όρους· εδώ είναι ένα Παζάρι, ένθα ευρίσκονται πολλοί Τεχνίται τόσον Μοναχοί όσον και Λαϊκοί.


Δι' άλλου δρόμου από τα Μαντεμοχώρια.

Από Θεσσαλονίκην έως Ρεσιτνίκια ως άνω    9 [ώρες]

[Από Ρεσιτνίκια έως] Λιαρίκοβην                 5

Το Κάστρον (γ)                                         4

Ιερισσόν, Χιλιαντάρι και Καραίς ως άνω     18

[Σύνολο]                                                36

(γ) Ο Ίσβορος απέχει από το Κάστρον 1/4 ώρας.


Από Θεσσαλονίκην εις την Χερσόνησον της Κασσάνδρας (δ).

Από Θεσσαλονίκην έως Μπάταις      6 [ώρες]

[Από Μπάταις έως] Μουφτίδικον      2

Ταις Πόρταις (ε)                            4

Βάλταν (ζ)                                    3

[Σύνολο]                                    15

(δ) Η Χερσόννησος της Κασσάνδρας, ωνομάζετο το πάλαι Παλλήνη· ο Κάσσανδρος υιός του Αντιπάτρου την ωνόμασε Κασσάνδραν.

(ε) Εις ταις πόρταις είναι ο Ισθμός της Χερσοννήσου.

(ζ) Η Βάλτα είναι η Πρωτεύουσα Κώμη της Κασσάνδρας.


Από Θεσσαλονίκην εις τον Πολύερον

Από Θεσσαλονίκην έως τα Βασιλικά     4 [ώρες]

[Από Βασιλικά έως] Γαλάτισταν           3

Ρεσιτνίκια                                         2

Πολύερον                                         3

[Σύνολο]                                        12

Έτεροι φιλόμουσοι συνδρομητές (1854)

• Βόλνεϋ, Φυσικός νόμος (Θεσσαλονίκη 1854)

Πολυγέρου

Ιωάν[νης] Κεφαλληναίος Διδάσκαλος Πολυγέρου
Γεωργάκης Νικολάου Σφηρίς
Νικόλαος Ιατρός Πολυγέρου
Αντώνιος
Γεωργάκης
Γεώργιος Α. Κουρούς
Θεοδώσιος Ιωάννου
Βασίλειος Γ. Τζιόλα
Χρήστος Στερίου
Ιωάννης Μιχαήλ
Νικόλαος Χρήστου
Μανόλης Παύλου

Ο βοσκός και η λάμνια (περιοχή Καλαμαριάς)

Το συγκεκριμένο τραγούδι προέρχεται από το βιβλίο "Ρωμαίικα τραγούδια", του Arnoldvs Passow, το οποίο εκδόθηκε το 1860 στην Λειψία της Γερμανίας. Όπως αναφέρεται τραγουδιόταν στην Σαλονίκη και στην περιοχή της Καλαμαριάς. Η ονομασία Καλαμαριά αναφερόταν παλαιότερα σε όλη την περιοχή νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης, και όχι μόνο στον σημερινό ομώνυμο Δήμο. Μάλιστα πολλά από τα χωριά της Καλαμαριάς επι τουρκοκρατίας κατοικούνταν από Τούρκους.

Το τραγούδι αυτό λοιπόν καταγράφηκε σε κάποιο από τα ελληνικά χωριά της περιοχής. Διασώζει μάλιστα την παράδοση των γυναικών-ξωτικών, τα οποία αν σε βρουν μοναχό, σε σέρνουν στον χορό τους και ενίοτε σου παίρνουν την λαλιά.

Ο βοσκός και η λάμνια

Πέντε χιλιάδες πρόβατα, δέκα χιλιάδες γίδια

τα φύλαγαν τρεις αδελφοί κι οι τρεις στοιχειά του κόσμου.

Κι ένας πάγει για το φιλί, κι άλλος για την αγάπην

κι ο Γιάννης ο μικρότερος εκειός πίσ' αναμένει,

να κυβερνάει τα πρόβατα, να κυβερνάει τα γίδια.

Κι η μάνα του τον διάταξε, κι η μάνα του του λέγει

- Γιάννη μ' σαν θέλεις την ευχή, εμέ και του πατρός σου,

σε μόνο δέντρο μη σταθείς, σε λεύκη μη σταλιάσεις,

και κάτω στην ακρογιαλιά σουραύλι μη λαλήσεις.

Τι βγαίν' η λάμια του γιαλού, η λάμια του πελάγου.

Κι ο Γιάννης επαράκουσε της μάνας του τα λόγια,

σε μόνο δέντρο στάθηκε, σε λεύκη και σταλιάζει

και κάτω στην ακρογιαλιά σουραύλι και λαλάει.

Και βγήκ' η λάμια του γιαλού και λάμια του πελάγου.

- Λάλα το Γιάννη μ', λάλα το, λάλα το το σουραύλι,

κι αν μ' αποστάσεις στο χορό, γυναίκα να με πάρεις

κι αν σ' αποστάσω λάλημα, τη στάνη σου να πάρω.

Τρεις ημερούλες λάλαγε και τρία μερονύχτια,

τον Γιάννη τον απόστασε βαρώντας το σουραύλι.

Επήρε του τα πρόβατα και όλα του τα γίδια

κι αυτός πήγε να ρογιαστεί σ' αφεντικό 'ποκάτω.

Οι φιλόμουσοι συνδρομηταί

Μεγάλη υπόθεση να γράψεις ένα βιβλίο. Πόσο μάλλον να το εκδώσεις. Ακόμη και στις μέρες μας όπου ο συγγραφέας και ο εκδότης διαθέτουν όλα τα απαραίτητα μέσα, τεχνικά και οικονομικά, το εγχείρημα είναι δύσκολο.

Παλαιότερα (16ος-19ος αι.), για να εκδοθεί ένα βιβλίο, γινόταν με την οικονομική συνδρομή φιλόμουσων αναγνωστών, κληρικών και λαϊκών, πλούσιων αποδήμων και εντόπιων. Μάλιστα τα ονόματα των συνδρομητών αυτών αναγράφονταν στις σελίδες των βιβλίων, περνώντας στην αιωνιότητα.

Από αυτούς τους καταλόγους των συνδρομητών μπορούμε να συλλέξουμε πολύτιμες πληροφορίες και για άτομα της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας, διευρύνοντας τις γνώσεις μας γι' αυτήν.

Στην συγκεκριμένη ανάρτηση θα παρουσιάσουμε τα ονόματα μερικών "φιλόμουσων συνδρομητών" από την Χαλκιδική σε δύο βιβλία του 19ου αιώνα.

• Ιωάννη Κ. Δρακιώτη, "Ο Κώνωψ Ολύμπου και Μακεδονίας" (Αθήναι 1870)

Κασσάνδρας, Βάλτας

Αναγν[ώστης] Χριστοδούλου, Αριστ[είδης] Δ. Βαζάκα ιατρός, Ιω[άννης] Κωνσταντίνου Ζαγορίσιος, Ευστάθ[ιος] Χριστοδούλου, Γεώργ[ιος] Ρ. Παππαδόπουλος, Αργ[ύριος] Π[απα] Βασιλείου Παραθυρά, Ζήσης Βασιλείου Αλβανός, Γιαννακός Γεωργίου, Χ[ρήστος;] Αναστ[ασίου] Δαριάντη.

Καψοχώρας [σημ. Πευκοχωρίου]

Γεώργ[ιος] Δημητριάδης, Ιω[άννης] Αντωνιάδης, Βασίλ[ειος] Ιω. Σερέτης, Παππά Γιαννάκης, Π[απά] Μιχάλης Χριστοδούλου, Αναγν[ώστης] Γ. Χράπαλος, Ευθύμ[ιος] Σταματίου, Αναγν[ώστης] Χαδολούδη, Χριστ[όδουλος;] Α. Μπορμπολούδη, Χριστ[όδουλος;] Ν. Γκομάς, Ρήγας Κωνστ. Μπαμπακάς, Ιω[άννης] Α. Μανδανούδης, Γεώρ[γιος] Χρ. Κουτρούπη, Αθανάσ[ιος] Χρ. Παππά, Αστέριος Αυγερίου.

Αθέτου [σημ. Αθύτου]

Χ. Δημ. Ι. Μπατιανού διδάσκαλου, Δημ[ήτριος] Αλεξ[ίου] Βαφεύς, Γεώργ[ιος] Δ. Παυλή, Γεώργ[ιος] Ι. Βαφέως, Τρ. Π. Ιωάννου, Νικόλ[αος] Γρηγορίου, Δημ[ήτριος] Ν. Ανδρουλή, Νικόλ[αος] Π. Τριανταφύλλου, Δημ[ήτριος] Π. Μιχάλη, Γεώργ[ιος] Αργυρίου, Χριστ[όδουλος;] Αυγερινού, Νικόλ[αος] Δημητρίου (Καλάνδρα), Γεώργ[ιος] Ιω. Στεριανού.

Φούρκας

Ρήγας Ιω. Παραθυρά, Στέριος ρήγα.

Καλάνδρας

Τιμολέων Δ. Χρυσάφη, Κωνστ[αντίνος] Αντωνόπουλος.

Χανιώτη

Ιω[άννης] Γεωργίου, Μανώλης Σύρου Γαλατζάνος.

Παλιουρίου

Νικόλ[αος] Αναγνώστου, Στυλιανός, Κυπαρίσσης Αναγνώστου.

Αγ. Παρασκευής

Μιλτιάδης Παραθυρά, Γαρόφ[αλλος] Πανταζή.

Ορμηλίας

Αναγν[ώστης Δ. Οικονόμος, Αγαπητός Δημητρίου, Αναστ[άσιος] Παύλου, Ιω[άννης] Αθαν. Μαλαμάτους, Αθ[ανάσιος] Παύλου Καραγγιοζά, Αναγν[ώστης] Δ. Π[απά;] Κώνστα, Δημήτρ[ιος] Κυπαρίσση, Νικόλ[αος] Αγγελή, Δημήτρ[ιος] Αναγνώστου, Αναγ[νώστης] Π[απά;] Λαζάρου Οικονόμου, Αθαν[άσιος] Τριανταφύλλου, Νικόλ[αος] Αργύρη, Ιω[άννης] Αθανασίου.

Πολυγύρου

Ν. Εξαρχόπουλος Ηπειρώτης, Ι. Γ. Μακρόπουλος εκ Σκοπέλου, Χ. Θεμελίδης Αλβ[ανός] εκ Γοματίου, Βασίλ[ειος] Κ. Πρόγδανος, Ι. Α. Παλαμίδης εκ Βελβενδού, Αποστ[όλης] Κ. Πάνος, ο Εξοχώτατος Δ. Ζαφειριάδης εκ Γαλατίστης, ο ενδοξότατος Χασσάν Εφένδης Μαλί-Μουδίρης Κασσάνδρας, Αναστάσ[ιος Α. Τζιόμου, Δημ[ήτριος] Αθ[ανασίου] Σαμαρά, Βασίλ[ειος] Δημητρ[ιου] από Ρεβενίκια, Χρήστος Ιω. Γαλανού, Νικόλαος Π. Σαρρίδης, Αναγν[ώστης] Γ. Πάνου εξ Ορμηλίας, Κωνστ[αντίνος] Αγαπητού Λιαρίγκοβη, Ηλίας Αναστασίου Αλβανός, Έλενος Γεωργίου Ιατρός.

Κρήνης

Ελευθ[έριος] Κούρουπας εκ Κύμης, Ν. Μ. Λιάουτζη εκ Κύμης, Σταμ[άτης] Γ. Κούρουπα εκ Κύμης, Αθ[ανάσιος] ιερεύς, ο του αυτού χωρίου παιδαγωγός Απόστολος Γ. Σίφνιος.

Χανιώτη (χωρίου)

Ιω[άννης] Γεωργίου, Δημ[ήτριος] Αζάζης.

• Β. Δ. Καλλιφρονά, "Εκκλησιαστικόν Δελτίον από του 1852-1866" (Κων/πολη 1867)

Ο Π. αγ. Ιερισσού και Αγίου Όρους Κ. Ιωαννίκιος

Μαρόκοβον [Λιαρίγγοβη, η σημ. Αρναία]

παπα Δήμος, παπα Δημήτριος, παπα Νικόλαος, παπα Θεοχάρης, παπα Στέργιος.

Πολυχωρίου [Παλαιοχωρίου]

παπα Απόστολος, παπα Ηλίας, παπα Αθανάσιος, παπα Δημήτριος.

Ρεβαίωνος [Ραβενίκια, η σημ. Μ. Παναγία]

παπα Πανταζής, παπα Μόσχος, παπα Ιωάννης, παπα Γεώργιος.

Γουματίου [Γομάτι]

παπα Άγγελος, παπα Στιριανός.

Ιερισσός

παπα Ιωάννης, παπα Στειριανός, παπα Αργύρης.

Ίσβορα [Ίσβορος, η σημ. Στρατονίκη]

παπα Βασίλειος, παπα Γεώργιος.

Νοβοσόλον [Νοβοσέλο, το σημ. Νεοχώρι]

παπα Αργύριος,

Βαρβόρων [Βαρβάρα]

παπα Αναστάσιος.

Ο Π. αγ. Αρδαμερίου κ. Ιγνάτιος

Ιερεμίας καθηγούμ[ενος] της Ι. Μ. της αγ. Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας

Αθανάσιος Γεωργιάδης Θρακοβοσπορινός

Ζαγκλιβέρι

παπα Κοσνάκης εφημέριος του χωρίου Ζαγκλιβέρι

Λειβάδι

Στέργιος Αθανασίου Λεβαδιώτης.

Δουπιά [Δουμπιά]

Αστέριος Αλεξίου, Γεώργιος Αργυρίου.

Ο Σ. άγ. Κασσανδρείας κ. Χρύσανθος.

Ο Κώνωψ Ολύμπου και Μακεδονίας (1870) - Έθιμα γάμου Κασσάνδρας